Ưu tiên sự bền vững môi trường không chỉ là một xu hướng: đó là một chiến lược quan trọng để đảm bảo sức khỏe và sự thịnh vượng của một tổ chức trong nhiều năm tới. Cân bằng tăng trưởng với quản lý môi trường là quan trọng hơn bao giờ hết khi tác động của biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng về quy mô và tần suất.
Một cách hiệu quả để làm điều tốt cho môi trường và duy trì hoạt động kinh doanh vững mạnh là triển khai hệ thống quản lý môi trường (EMS). Các công cụ và phương pháp tiếp cận như ISO 14001 được sử dụng trên khắp thế giới bởi các tổ chức cần đánh giá, quản lý và cải thiện tác động của chúng đối với môi trường.
Hệ thống quản lý môi trường là gì?
Vậy EMS là gì và tại sao quản lý môi trường lại cần thiết? Mô hình EMS là một khuôn khổ các chính sách, thủ tục và thực tiễn giúp các tổ chức quản lý và giảm thiểu tác động đến môi trường. Nó cung cấp một cách tiếp cận có cấu trúc để xác định, đánh giá và giảm thiểu tác động môi trường.
- Mục tiêu chính của EMS là đảm bảo:
- Tuân thủ các yêu cầu về môi trường
- Việc sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên
- Giảm chất thải và ô nhiễm tối thiểu
- Việc cải tiến liên tục hiệu suất môi trường
Có nhiều ví dụ khác nhau về hệ thống quản lý môi trường, nhưng một trong những ví dụ được biết đến nhiều nhất và được sử dụng rộng rãi nhất là ISO 14001 . Tiêu chuẩn quốc tế này cung cấp cách tiếp cận có hệ thống để quản lý môi trường và được công nhận trên toàn cầu.
Thoạt nhìn, EMS có vẻ giống với hệ thống quản lý chất lượng (QMS), nhưng có một số điểm khác biệt quan trọng. Sự khác biệt chính giữa QMS và EMS là QMS (chẳng hạn như ISO 9001 ) thường tập trung vào việc cải thiện hiệu suất liên quan đến sản phẩm, dịch vụ và kết quả của khách hàng. Mặt khác, EMS có trọng tâm cụ thể là tác động đến môi trường. Nó cho phép các tổ chức thiết lập kế hoạch quản lý môi trường, thiết lập các biện pháp kiểm soát môi trường và theo dõi các mục tiêu quản lý môi trường của họ.
Các thành phần chính của EMS
Các thành phần chính của quản lý môi trường bao gồm:
- Chính sách môi trường: Một tuyên bố nêu rõ cam kết của tổ chức đối với sự bền vững về môi trường.
- Lập kế hoạch: Điều này liên quan đến việc xác định các mục tiêu môi trường, đặt ra các mục tiêu và thiết lập các chương trình để đạt được chúng.
- Thực hiện: Giai đoạn này liên quan đến việc đưa các kế hoạch vào hoạt động, phân bổ nguồn lực và phân công trách nhiệm.
- Kiểm tra: Việc giám sát thường xuyên hiệu quả hoạt động so với các mục tiêu và chỉ tiêu là rất quan trọng để đảm bảo thực hiện kịp thời các hành động khắc phục.
- Đánh giá của lãnh đạo: Đánh giá chính thức về EMS sẽ hỗ trợ tính hiệu quả và phù hợp liên tục của nó.
Hiểu và triển khai EMS là rất quan trọng đối với các doanh nghiệp đang tìm cách giảm tác động đến môi trường và đóng góp cho một tương lai bền vững hơn. Nó cung cấp một cách tiếp cận có hệ thống và hiệu quả để quản lý môi trường, giúp các tổ chức đạt được các mục tiêu về môi trường trong khi vẫn duy trì được lợi nhuận.
Lợi ích của việc triển khai EMS trong doanh nghiệp của bạn
Lợi ích của việc thực hiện một hệ thống quản lý môi trường là rất nhiều. Một trong những lợi ích lớn nhất là nó giúp thực hiện các nghĩa vụ tuân thủ. Bằng cách triển khai EMS, doanh nghiệp có thể đảm bảo rằng họ đáp ứng các yêu cầu liên quan về môi trường. Điều này không chỉ giúp tránh các vấn đề pháp lý và hình phạt nếu không tuân thủ mà còn thể hiện cam kết quản lý môi trường.
- EMS cũng có thể giúp giải quyết các vấn đề ngoài lĩnh vực tuân thủ, chẳng hạn như quản lý năng lượng hoặc nước, đồng thời có thể thúc đẩy các biện pháp kiểm soát hoạt động và trách nhiệm giải trình của nhân viên mạnh mẽ hơn. Một số lợi ích này là:
- Giảm rủi ro: Cách tiếp cận chủ động này giúp ngăn ngừa các sự cố có thể gây hại cho môi trường và tránh bị kiện tụng, phạt tiền hoặc trừng phạt cũng như thiệt hại về danh tiếng.
- Hình ảnh nâng cao: Bằng cách thể hiện cam kết về tính bền vững môi trường thông qua EMS, doanh nghiệp có thể thu hút những khách hàng có ý thức về môi trường và tạo dựng niềm tin vào thương hiệu của mình.
- Tăng hiệu quả: Bằng cách xác định và giải quyết các lĩnh vực tài nguyên đang bị lãng phí – chẳng hạn như quản lý năng lượng, nước hoặc vật liệu – các tổ chức có thể tối ưu hóa hoạt động của mình và giảm chi phí.
- Cải tiến liên tục: Cách tiếp cận có hệ thống giúp doanh nghiệp liên tục cải thiện hiệu quả hoạt động môi trường bằng cách đặt ra mục tiêu, thực hiện các biện pháp, theo dõi tiến độ và thực hiện các điều chỉnh cần thiết.
Cuối cùng, bằng cách tích hợp EMS vào hoạt động của mình, các doanh nghiệp có thể nuôi dưỡng văn hóa bền vững và đóng góp cho một tương lai có trách nhiệm hơn với môi trường. Cho dù đó là về giảm chất thải, ô nhiễm, phát thải khí nhà kính, bảo tồn tài nguyên hay thúc đẩy các hoạt động thân thiện với môi trường khác, EMS đều trao quyền cho các tổ chức thực hiện những thay đổi tích cực về môi trường trong khi vẫn đạt được mục tiêu kinh doanh của họ.
Các loại hệ thống quản lý môi trường
Có một số loại EMS và các phương pháp tiếp cận quản lý môi trường, vì vậy điều quan trọng là các tổ chức phải chọn một loại phù hợp nhất với mình. Các công ty có thể lựa chọn phát triển hệ thống riêng của mình ngay từ đầu để đặt mục tiêu, nguồn lực và chiến lược làm cốt lõi trong kế hoạch quản lý môi trường của họ. EMS nội bộ sẽ gắn liền với hoạt động của tổ chức, nhưng chúng cần rất nhiều thời gian và vốn để phát triển một cách hiệu quả.
Một cách tiếp cận thực tế hơn, tiết kiệm chi phí hơn là làm theo các phương pháp thực hành tốt nhất hiện có. Việc sử dụng các tiêu chuẩn và hướng dẫn quốc tế cho phép doanh nghiệp tập trung vào việc quản lý môi trường đúng đắn mà không cần phải đầu tư nguồn lực vào việc phát triển hệ thống EMS của riêng mình. Các tiêu chuẩn như ISO 14001 đã được điều chỉnh phù hợp với các nghĩa vụ tuân thủ, cung cấp các phương pháp tiếp cận và hướng dẫn để doanh nghiệp dễ dàng tuân theo.
Tham khảo thêm:
- ISO 14090:2019 Thích ứng với biến đổi khí hậu
- ISO 14064-1:2018 Khí nhà kính
- ISO 14068-1:2023 Quản lý biến đổi khí hậu
ISO 14001 là gì?
Các tiêu chuẩn môi trường của ISO biến niềm đam mê thành hành động vì môi trường hiệu quả. ISO 14001 cung cấp các tiêu chí cho EMS mà tổ chức có thể sử dụng để xác định, theo dõi và nâng cao hiệu quả hoạt động môi trường, thực hiện nghĩa vụ tuân thủ và đạt được các mục tiêu môi trường của mình. Tiêu chuẩn này có thể được sử dụng toàn bộ hoặc một phần bởi bất kỳ tổ chức nào – bất kể quy mô hoặc ngành nghề – muốn tăng cường hành động vì môi trường của mình; cho dù đó là bằng cách cải thiện tính bền vững của sản phẩm, hoạt động của công ty hay dịch vụ mà công ty cung cấp.
Chu trình Lập kế hoạch-Thực hiện-Kiểm tra-Hành động là gì?
ISO 14001 dựa trên mô hình cải tiến liên tục Plan-Do-Check-Act (PDCA). Thông qua chu trình PDCA, các doanh nghiệp có thể đón đầu những nhu cầu và mong đợi đang thay đổi về môi trường. Họ có thể xác định các lĩnh vực cần cải thiện, thực hiện các giải pháp đổi mới và theo dõi tiến trình hướng tới các mục tiêu môi trường. Quá trình lặp đi lặp lại này đảm bảo EMS vẫn hoạt động hiệu quả và phù hợp với mục tiêu kinh doanh của tổ chức.
Các bước thực tế để triển khai EMS thành công
Việc triển khai EMS có vẻ như là một nhiệm vụ khó khăn nhưng với một kế hoạch rõ ràng và sự tham gia của các bên liên quan, bất kỳ doanh nghiệp nào cũng có thể tích hợp thành công phương pháp quản lý môi trường vào hoạt động của mình. Các bước sau đây có thể đóng vai trò là điểm khởi đầu hữu ích:
- Đánh giá tác động môi trường: Các tổ chức nên tiến hành đánh giá môi trường để xác định các khu vực mà họ có tác động đáng kể nhất đến môi trường. Điều này sẽ giúp họ ưu tiên những nỗ lực của mình và đặt ra các mục tiêu để cải thiện.
- Thiết lập các mục tiêu quản lý môi trường: Dựa trên kết quả đánh giá về môi trường, doanh nghiệp nên đặt ra các mục tiêu cụ thể và có thể đo lường được phù hợp với mục tiêu của mình. Những mục tiêu này có thể liên quan đến việc giảm chất thải, bảo tồn tài nguyên hoặc nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng.
- Xây dựng kế hoạch thực hiện: Sau đó, doanh nghiệp nên lập một kế hoạch chi tiết trong đó nêu rõ các hành động cần thiết để đạt được các mục tiêu quản lý môi trường của mình. Kế hoạch này nên bao gồm các mốc thời gian, các bên chịu trách nhiệm và các nguồn lực cần thiết.
- Thu hút nhân viên: Các tổ chức nên thu hút nhân viên của mình bằng cách truyền đạt tầm quan trọng của EMS và vai trò của họ đối với sự thành công của nó. Các doanh nghiệp nên đầu tư vào đào tạo và nguồn lực để đảm bảo rằng mọi người hiểu được vai trò và trách nhiệm của mình trong việc đóng góp vào sự bền vững môi trường.
- Triển khai hệ thống giám sát và báo cáo: Các doanh nghiệp nên áp dụng các hệ thống để theo dõi và đo lường tiến độ hướng tới các mục tiêu. Thường xuyên xem xét và phân tích dữ liệu để xác định các lĩnh vực cần cải thiện và tôn vinh những thành công nên là những hành động chính.
- Cải tiến liên tục: Các tổ chức nên sử dụng chu trình PDCA để liên tục cải thiện hiệu quả hoạt động môi trường của mình. Đặt mục tiêu mới, thực hiện các biện pháp, theo dõi tiến độ và thực hiện các điều chỉnh cần thiết – tất cả những điều này đảm bảo EMS vẫn hoạt động hiệu quả và phù hợp với mục tiêu kinh doanh.
Tầm quan trọng của việc cải tiến liên tục
Cải tiến liên tục là khía cạnh cơ bản của bất kỳ EMS thành công nào. Để quản lý và giảm thiểu tác động môi trường một cách hiệu quả, các tổ chức phải chuẩn bị sẵn sàng để thường xuyên đo lường tiến độ và thay đổi kế hoạch nếu họ tìm ra cách tốt hơn để thực hiện điều gì đó.
Ưu tiên cải tiến liên tục cho phép doanh nghiệp đạt được sự bền vững lâu dài và thu được lợi ích từ việc giảm tác động đến môi trường và tăng hiệu quả. Nó cho phép các tổ chức đáp ứng các yêu cầu mới về môi trường, xu hướng của ngành và nhu cầu của người tiêu dùng, đồng thời duy trì tính cạnh tranh trên thị trường.
Bằng cách tuân thủ chu trình PDCA và không ngừng phấn đấu để đạt được hiệu quả môi trường tốt hơn, các doanh nghiệp có thể tạo ra tác động lâu dài đến hoạt động của mình và đóng góp cho một tương lai bền vững hơn.
